Integracja Sensoryczna
Integracja sensoryczna to proces organizujący, integrujący docierające do mózgu informacje zmysłowe płynące zarówno ze środowiska jak i z ciała tak, aby mogły być one użyte do celowego działania. Układ nerwowy człowieka odbiera i rejestruje bodźce płynące ze zmysłów tj.: przedsionkowych – zmysł równowagi, proprioceptywnych – czucie głębokie, dotykowych, wzrokowych, słuchowych, smakowych.
Układ przedsionkowy, proprioceptywny i dotykowy, to trzy podstawowe układy sensoryczne, które ściśle współpracują ze sobą oraz z innymi układami sensorycznymi – słuchowym, wzrokowym i zapachowym. Dobre zintegrowanie tych trzech podstawowych układów zmysłowych jest podstawą optymalnego rozwoju i działania pozostałych wszystkich wyższych zmysłów i umiejętności. Należą do nich na przykład: wzrok, słuch, mowa, umiejętność chodzenia oraz zdolność wykonywania precyzyjnych czynności, jak malowanie, pisanie.
Jeśli doświadczenia dziecka w odbiorze i przetwarzaniu bodźców płynących ze zmysłów podstawowych są złe lub niepełne, to nie jest ono w stanie nauczyć się złożonych czynności, takich jak czytanie lub pisanie, i opanowanie ich sprawia mu ogromne trudności.
Zajęcia z Integracji Sensorycznej przeznaczone są dla dzieci:
z trudnościami szkolnymi, u których występują trudności z czytaniem, pisaniem, ortografią, trudności z koncentracją uwagi,
- z dyspraksją,
- wykazują opóźnienia w rozwoju mowy, rozwoju ruchowym,
- z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD),
- z zaburzeniami uwagi (ADD),
- z upośledzeniem umysłowym,
- z zespołem Downa,
- z Autyzmem,
- z zespołem Aspergera,
- z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym.
Objawy zaburzeń integracji sensorycznej obserwujemy jeżeli dziecko:
- jest nadwrażliwe na hałas (często zatyka uszy, samo hałasuje – mruczy),
- jest nadwrażliwe na pewne zapachy,
- nie lubi być przytulane, nie lubi pewnych typów ubrań, narzeka na metki,
- nie może usiedzieć w miejscu, jest wciąż w ruchu, wierci się w ławce, wstaje podczas lekcji lub też dziecko jest ospałe, prowadzi siedzący tryb życia,
- ma trudności z czytaniem i pisaniem,
- wolno wykonuje zadania, jest prawie zawsze ostatnie,
- przyjmuje nieprawidłową postawę przy biurku,
- ma trudności z koncentracją uwagi, nie doprowadza czynności do końca,
- ma słabą koordynację i precyzję ruchową – słabo maluje, wycina, ma kłopoty z pisaniem, pisze wolno, nie mieści się w liniach, nieprawidłowo trzyma długopis,
- ma opóźniony rozwój mowy, mowa dziecka jest niewyraźna, występuje nieprawidłowa artykulacja,
- ma słabą równowagę, jest niezdarne, często potyka się, przewraca,
- szybko się męczy,
- chodzi na palcach,
- ma lęk przed wysokością, ruchem, upadkiem,
- ma kłopoty z nauczeniem się nowych zadań ruchowych np. jazda na rowerze,
- ma trudności z naśladowaniem ruchów,
- nie lubi mycia włosów, twarzy, obcinania paznokci i włosów,
- ma chorobę lokomocyjną,
- ma kłopoty z opanowaniem umiejętności samoobsługowych – ubieranie i rozbieranie się, jedzenie posiłków.
Diagnoza Integracji Sensorycznej składa się z kilku części:
- Wywiad z rodzicami – terapeuta zadaje rodzicom szereg pytań dotyczących przebiegu ciąży, porodu, rozwoju dziecka w niemowlęctwie, przebytych chorób, problemów zdrowotnych dziecka.
- Próby kliniczne – terapeuta prosi dziecko o wykonanie kilku prób, które maja za zadanie stwierdzić, czy u dziecka występują przetrwałe odruchy, jak wygląda jego napięcie mięśniowe, równowaga, praca oczu, koordynacja.
- Testy – dziecko powyżej 4 roku życia wykonuje testy, które maja pomóc określić jego koordynację, czucie ciała, dokładne czucie i pracę rąk. Testy są standaryzowane na warunki polskie (standaryzacji dokonał Pan Zbigniew Przyrowski) i pozwalają na dość dokładne porównanie umiejętności dziecka w stosunku do jego grupy wiekowej.
- Kwestionariusze – rodzice są proszenie o wypełnienie szczegółowych kwestionariuszy, które pozwalają uzupełnić wyniki diagnozy. Pamiętajmy, że to rodzic najlepiej zna swoje dziecko i jest jego najlepszym obserwatorem.
- Podsumowanie diagnozy – rozmowa z rodzicami na temat wyników diagnozy i wniosków z nich płynących. Poszczególne wyniki są wyjaśniane i omawiane. Rodzice otrzymują również diagnozę na piśmie. Zawiera ona: dane z wywiadu, dane z kwestionariuszy, wyniki prób klinicznych, wyniki testów, wnioski, program terapii.
Terapia integracji sensorycznej:
Zajęcia trwają 45 - 60 minut 1 - 2 razy w tygodniu, odbywają się w odpowiedniej sali wyposażonej w profesjonalny sprzęt do prowadzenia terapii, między innymi: huśtawki terapeutyczne, hamak, konik, helikopter, trampolina, piłki itp.
Terapia integracji sensorycznej dostarcza dziecku:
- stymulacji przedsionkowej, proprioceptywnej oraz dotykowej, słuchowej, węchowej, wzrokowej,
- poprawia poczucie równowagi i koordynacji oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- poprawia motorykę dużą i małą,
- poprawia umiejętność czytania, pisania i inne umiejętności szkolne lub stwarza dobrą bazę do pojawienia się tych umiejętności,
- sprawia, że dziecko lepiej słucha, wypełnia polecenia, koncentruje się,
- sprawia, że dziecko chętniej podejmuje się nowych i trudnych zadań,
- sprawia, że poprawia się mowa i sposób wyrażania się dziecka,
- sprawia, że stopniowo maleje nadpobudliwość - dziecko zaczyna kontrolować swoje nadmierne nasilone reakcje na otoczenie.